Il mestiere di vivere 1937 [ 29 ]

 1937

 29 

Αίσθηση του χιούμορ έχουν όσοι διαθέτουν πραγματική αίσθηση. Όποιος παραμελεί τη ζωή χαμένος μέσα σε μιαν αφελή ενατένιση (και κάθε ενατένιση είναι αφελής)  δεν βλέπει τα πράγματα ξεκομμένα από τον εαυτό του, προικισμένα με ελεύθερη και περίπλοκη και αντιφατική κίνηση, πράγμα που συνιστά ακριβώς την πεμπτουσία της κωμικότητάς τους. Απεναντίας, το ιδιαίτερο γνώρισμα τη ενατένισης είναι ότι κλεινόμαστε μέσα στο διάχυτο και ζωηρό αίσθημα που γεννιέται στην ψυχή μας όταν ερχόμαστε σ`επαφή με τα πράγματα. Εδώ βρίσκεται η δικαιολογία των ενατενιστικών πνευμάτων:  ζουν κολλημένα πάνω στα πράγματα, και μοιραία δεν αισθάνονται την μοναδικότητα και την ιδιοτυπία τους, παρά απλώς και μόνο τα νοιώθουν. Οι πρακτικοί άνθρωποι - παράδοξο- ζουν ξεκομμένοι από τα πράγματα, δεν τα νοιώθουν, αλλά κατανοούν τον μηχανισμό τους. Και μόνον όποιος είναι ξεκομμένος από ένα πράγμα μπορεί να γελάσει μ`αυτό. Εδώ λανθάνει μια τραγωδία: ασχολείσαι πρακτικά με ένα πράγμα ξεκόβοντας από αυτό, χάνοντας το ενδιαφέρον σου. Έτσι ο δρόμος γίνεται επίπονος. 

Φυσικά, συνήθως κανένας δεν είναι ολοκληρωτικά ενατενιστική  ή πρακτική φύση, αλλά, καθώς δεν μπορείς να βιώσεις τα πάντα, μένει ακόμα και στους πιο πολύπειρους το αίσθημα κάποιου πράγματος. 

Τσέζαρε Παβέζε  Επιλογή από το   Il mestiere di vivere  Εισαγωγή - μετάφραση Παναγιώτης Κονδύλης, εκδόσεις σ τ ι γ μ ή  Αθήνα 1999

ΤΣΕΖΑΡΕ ΠΑΒΕΖΕ Νύχτα γιορτής Τα μικρά Κλασικά, εκδόσεις Πατάκη, 1996

στις 07. Αυγούστου του 2013 διαβάσαμε 

ΤΣΕΖΑΡΕ ΠΑΒΕΖΕ  Νύχτα γιορτής  Μετάφραση: Δημήτρης Καζάκος, 

Τα μικρά Κλασικά, εκδόσεις Πατάκη, 1996

Φαίνεται σαν να `ναι ο καθαρός ουρανός που παίζει˙  ο ίδιος άνεμος παίζει μουσική αυτό το βράδυ. [σελ. 13]

Νύχτα γιορτής

Ήμουν τόσο πολύ ευχαριστημένος με τη μοναξιά, ώστε είχε ατροφήσει μέσα μου κάθε αίσθηση ανθρώπινης επαφής και δεν μπορούσα να ανεχθώ και να ανταποκριθώ σε οποιαδήποτε τρυφερότητα. [σελ. 84-85]

Γαμήλιο ταξίδι

Δεν ξεφεύγεις ούτε στο νερό από τη μοναξιά και την αναμονή. [σελ. 93]

Καθημερινή πισίνα

ΤΣΕΖΑΡΕ ΠΑΒΕΖΕ  Νύχτα γιορτής  Μετάφραση: Δημήτρης Καζάκος, Τα μικρά Κλασικά, εκδόσεις Πατάκη, 1996

Il mestiere di vivere 1937 [ 26, 27 & 28 ]

1937

26

Πρόβλημα: η γυναίκα είναι το έπαθλο του ισχυρού ή το στήριγμα του αδύνατου, ανάλογα με την επιθυμία του καθενός;

Ειρωνεία της ζωής: η γυναίκα δίνεται ως έπαθλο στον αδύνατο και ως στήριγμα στον ισχυρό. Και κανείς δεν κατέχει ποτέ ό,τι του ταιριάζει. 

27

Κάθε κριτικός είναι στην πραγματικότητα γυναίκα στην κλιμακτήριο, κακότροπη και refoule.

28

Ερωτική σκέψη: νοιώθω τέτοια θέρμη για σένα που θα `θελα να `χω γεννηθεί αδελφός σου ή να σ` έχω φέρει εγώ ο ίδιος στον κόσμο. 

Τσέζαρε Παβέζε  Επιλογή από το   Il mestiere di vivere  Εισαγωγή - μετάφραση Παναγιώτης Κονδύλης, εκδόσεις σ τ ι γ μ ή  Αθήνα 1999 

Il mestiere di vivere 1937 [ 25 ]

1937

25

Δεν θα πρέπει ποτέ πια να πάρεις στα σοβαρά όσα δεν εξαρτώνται από σένα και μόνο. Όπως είναι ο έρωτας, η φιλία και η δόξα. 

Και όσα πάλι εξαρτώνται μονάχα από σένα - είναι τόσο σημαντικό αν τα πάρεις στα σοβαρά ή όχι; Ποιος θα το μάθει; Γιατί, όταν είσαι μοναχός, τότε δεν υπάρχει "ποιος": αφανίζεται ακόμα και το εγώ. Απ` το καλό στο καλύτερο.  

Τζέσαρε Παβέζε  Επιλογή από το   Il mestiere di vivere  Εισαγωγή - μετάφραση Παναγιώτης Κονδύλης, εκδόσεις σ τ ι γ μ ή  Αθήνα 1999

Μοιράστηκα τα βάσανα των πολλών

"Μοιράστηκα τα βάσανα των πολλών". 

Ο Τσέζαρε Παβέζε σφραγίζει τη μεταπολεμική Ιταλία, γράφοντας για τον έρωτα και τον θάνατο. 

Cesare Pavese,
Τα ποιήματα (Εκδ. Printa),
Το φεγγάρι και οι φωτιές (Εκδ. Μεταίχμιο)

γράφει η κ. Τιτίκα Δημητρούλια

«Όλους τους συγχωρώ και από όλους ζητώ συχώρεση, εντάξει; Και να λείπουν τα κουτσομπολιά». Αυτό το σημείωμα άφησε πίσω του ο Τσέζαρε Παβέζε (1908–1950), πριν αυτοκτονήσει στις 27 Αυγούστου 1950 – κλείνοντας το μάτι στον Μαγιακόφσκι, τον οποίο αντέγραψε στον αποχαιρετισμό. Ποιητής, πεζογράφος, μεταφραστής και δοκιμιογράφος, ένας από τους σημαντικότερους εκπροσώπους της ιταλικής μεταπολεμικής λογοτεχνίας, ο Παβέζε είχε γράψει αυτά τα λίγα λόγια στην πρώτη σελίδα του βιβλίου του «Διάλογοι με τη Λευκώ». Τον περασμένο Αύγουστο, ο διευθυντής του Κέντρου Σπουδών για τον Παβέζε αποκάλυψε ότι υπήρχε και δεύτερο σημείωμα, μέσα στους «Διαλόγους». Σε ένα δελτίο δανειστικής βιβλιοθήκης, τρεις φράσεις που λένε τα πάντα: «Ο θνητός άνθρωπος, Λευκώ, δεν έχει άλλο αθάνατο πάρεξ την ανάμνηση που κουβαλά και την ανάμνηση που αφήνει» (από τους «Διαλόγους») –«δούλεψα, πρόσφερα στους ανθρώπους ποίηση, μοιράστηκα τα βάσανα των πολλών» (από την «Τέχνη του ζην»)– «Έψαξα να βρω τον εαυτό μου». Μέσα από τον έρωτα, την πολιτική και την ποίηση. Εις μάτην.

«Μάτια ψυχρά και φονικά»

Ορφανός από πατέρα, με μητέρα ψυχρή και αυστηρή, ο Παβέζε είναι ένα κλειστό παιδί, που αγαπά τα βιβλία και τους περιπάτους στη φύση. Με την οδύνη του προδομένου έρωτα και την ιδέα του θανάτου έρχεται σε επαφή στην εφηβεία του ήδη. Όταν πληροφορείται την αυτοκτονία ενός φίλου του, γεμάτος θαυμασμό για την τόλμη του, γράφει προφητικά: «Ο Παβέζε είναι νεκρός». Θα συνεχίσει μέχρι τέλους να προλέγει στο έργο του τις εξελίξεις της ζωής του. Μετά τη νεαρή χορεύτρια που τον αφήνει, δεκαεφτά χρόνων, να περιμένει μες στη βροχή, θα συναντήσει πολλές γυναίκες με «μάτια ψυχρά και φονικά, μάτια που δεν χαμηλώνουν» και «βραχνή φωνή», οι οποίες θα τον συντρίψουν. Βαθιά προοδευτικός, θα στρατευτεί στην Αριστερά.

Ο Παβέζε θα επανασχεδιάσει, μαζί με τον Έλιο Βιτορίνι και τον Εμίλιο Τσέκι, το λογοτεχνικό τοπίο της εποχής με τις μεταφράσεις του, κυρίως μεγάλων Αμερικανών συγγραφέων (Μέλβιλ, Φώκνερ, Ντος Πάσος, Άντερσον, Σίνκλερ κ.ά.). Μέσα από τα έργα τους, εισηγείται καινοτόμες αφηγηματικές τεχνικές, ένα νέο λογοτεχνικό ιδίωμα, ανοιχτό στις διαλέκτους και τον λαϊκό λόγο και εισάγει τις μάζες και τη φωνή τους στον κλειστό ορίζοντα της φασιστικής Ιταλίας. Με τις ίδιες τεχνικές θα πειραματιστεί και στα δικά του πεζογραφήματα, αντιπροσωπευτικά ενός υπαρξιακού ρεαλισμού που κορυφώνεται στο κύκνειο άσμα του, το «Φεγγάρι και οι φωτιές». Ωραία μεταφρασμένο από την Άννα Παπασταύρου, το μυθιστόρημα αυτό αφηγείται με φλας–μπακ την ιστορία ενός πάμφτωχου, νόθου παιδιού, που κάνει περιουσία στην Αμερική και επιστρέφει στον τόπο όπου μεγάλωσε, για να τον βρει ίδιο και μαζί εντελώς αλλαγμένο. Συνοψίζει όλα τα τυπικά, παβεζικά θέματα, το νόστο, την αναζήτηση της ταυτότητας, τη δυστοπία, τον θάνατο. Συνδυάζοντας τον αταβισμό με την ταξική και ιστορική βία, αναφέρεται στον φασισμό, τον πόλεμο και την Αντίσταση.

Με ύφος αφτιασίδωτο

Γνωστός και αναγνωρισμένος κυρίως ως πεζογράφος, ο Παβέζε προσέδιδε ιδιαίτερη θέση στην ποίηση. Η πρώτη του συλλογή, «Η δουλειά κουράζει» (1936 και 1943, με προσθήκη ποιημάτων), βρίσκεται στους αντίποδες του ερμητισμού και της καθαρής ποίησης. Υπό την επίδραση του Ουίτμαν, και του Μπωντλαίρ, ο Παβέζε δημιουργεί, σε στίχο απλωμένο που κλονίζει τη διάκριση μεταξύ ποιητικού και πεζού λόγου, έναν κόσμο με δύο όψεις εξίσου μαγικές και επικίνδυνες, της πόλης και της υπαίθρου. Μυθιστόρημα μαζί και έπος, η ποίηση–αφήγησή του περιγράφει την πιο απλή και απτή πραγματικότητα με ύφος αφτιασίδωτο και γλώσσα με πολλά διαλεκτικά στοιχεία, και τη μετουσιώνει σε μια τραγωδία κοσμικών διαστάσεων, όπου οι ήρωές του, ταπεινοί και καταφρονεμένοι, καλούνται να δώσουν μάχες συχνά εκ των προτέρων χαμένες. Οι μεθυσμένοι και οι πόρνες, οι εργάτες και οι αγρότες, οι άδειοι δρόμοι και τα καφενεία στις πόλεις και τα κακά φεγγάρια περιβάλλονται την αχλύ των συμβόλων. Σημείο αναφοράς του κόσμου αυτού, το αγόρι που μεγαλώνει και γίνεται ένας «μοναχικός άντρας», πλάι σε γυναίκες πάντα ανόητες και επικίνδυνες. Καθώς η ποίηση του Παβέζε εστιάζει όλο και περισσότερο στο ερωτικό και υπαρξιακό στοιχείο («Η γη και ο θάνατος», «Θα ’ρθει ο θάνατος και θα ’χει τα μάτια σου»), η τονικότητα αλλάζει, ο συμβολισμός και ο λυρισμός κυριαρχούν και ο ολιγοσύλλαβος πλέον στίχος εκφράζει με αμεσότητα τα αισθήματα και τις προθέσεις: «Κάποιος πέθανε/πολύ καιρό πριν –/ κάποιος που προσπάθησε/μα δεν ήξερε».

Τα δύο βιβλία μάς προσκαλούν πράγματι να διαβάσουμε ξανά ένα μεγάλο συγγραφέα, που παραμένει οικουμενικός μιλώντας για τον τόπο του και σύγχρονος διερευνώντας τη μυθική διάρκεια. Έτσι, θα προτιμούσαμε να λείπουν κάποιες αβλεψίες, ενίοτε σοβαρές, στα εργοβιογραφικά στοιχεία της έκδοσης των «Ποιημάτων», που σχολιάζει ωστόσο την ποίηση του Παβέζε μέσα από ενδιαφέροντα κείμενα, δικά του και άλλων.

Για τα ποιήματα, Εισ. Massimo Cazzulo, Μετ. Γιάννης Η. Παππάς 

Για το, Φεγγάρι και φωτιές, Μετ. Αννα Παπασταύρου

Καθημερινή 12-03-2006

CESARE PAVESE ΝΥΚΤΕΡΙΝΟ

ΝΥΚΤΕΡΙΝΟ

Της νυχτός είναι ο λόφος στον αίθριο ουρανό μας.
Το κεφάλι σου, που μόλις κούνησες, κάδρο
κάνει, και συνοδιά τον επήρε. Είσαι σάν ’να
συννεφάκι πιασμένο στο δέντρο. Στα μάτια
σού γελά η αλλοκοτιά τ’ ουρανού των περάτων.

Από χώμα και φύλλα σού κλείνει ο λοφάκος
με τον μαύρο όγκο του το ζωηρό σου βλέμμα·
μιας γλυκιάς αυλακιάς έχεις ζάρα στο στόμα –
γιαλοί απόμακροι τα δυό σου χείλη. Πως παίζεις
στο μεγάλο το λόφο μού φαίνεται και στων
ουρανών τη λαμπράδα με χάρη περίσσια:
για δικιά μου χαρά ξαναστήνεις το αρχαίο το
σκηνικό καθαρά.

        Μα είσαι αλλού. Ζεις αλλού εσύ.
Αλλού φτιάχτηκε το τρυφερό σου αίμα. Οι λέξεις
που λες δεν αμιλλώνται με τη στέρφα θλίψη
του ουρανού. Συννεφάκι γλυκύτατο εφάνης
που μια νύχτα στ’ αρχαία κλαδιά επήγε κι εμπλέχθη.

Μετάφραση: Γιώργος Κεντρωτής.

Il mestiere di vivere 1937 [ 24 ]

1937

24

Ο ηθικός νόμος χρησιμεύει για να μην κάνουμε το κακό στον εαυτό μας, όχι για να μην το κάνουμε στους άλλους. Μονάχα η ευσπλαχνία μπορεί να μας πει πόσο κακό κάνουμε όταν ενεργούμε σύμφωνα με το καθήκον μας,  Αυτό φαίνεται όχι μόνο στις περιπτώσεις του έρωτα, αλλά και σε ολόκληρη τη ζωή. Θα ήταν στ`αλήθεια ένα ιδεώδες πολύ -πολύ μεγάλο: να ρωτάς πάντοτε, ακούραστα, τον καθένα τι πράγμα τον προσβάλλει, τι του γεννά στέρηση, τι τον βασανίζει, και ν`αποζημιώνεις, ν`αγκαλιάζεις, ν` αναζωπυρώνεις.

Άλλα όταν λες "στον καθένα", εννοείς όλους, και εννοείς πάντα`κι αυτό δεν γίνεται. Και δεν γίνεται ειδικά επειδή τουλάχιστον ένας δεν θα έβρισκε - τούτη την αποζημίωση και τούτη την αγκαλιά - και αυτός ο ένας είμαστ` εμείς. Γιατί ένα είναι σίγουρο: για να ειρηνέψει η ψυχή δεν φτάνει να βλέπεις τους άλλους ν`απολαμβάνουν, έστω κι αν αυτό οφείλεται σε σένα. Παράδειγμα:  οι  ανικανοποίητες
γυναίκες.


Τζέσαρε Παβέζε  Επιλογή από το   Il mestiere di vivere  Εισαγωγή - μετάφραση Παναγιώτης Κονδύλης, εκδόσεις σ τ ι γ μ ή  Αθήνα 1999

Il mestiere di vivere 1937 [ 22 & 23 ]

1937

22

Και προπαντός μη λησμονείς ότι το να κάνεις ποιήματα είναι σαν να κάνεις έρωτα: ποτέ δεν θα μάθεις αν τη χαρά σου την συμμερίζεται ο άλλος.

23

Oι μεγάλοι ποιητές είναι σπάνιοι, όπως και οι μεγάλοι εραστές. Δεν αρκούν οι θολές λαχτάρες, οι μανίες, και τα όνειρα` χρειάζεται και το σπουδαιότερο: τα βαρβάτα αρχίδια. 'Ο, τι μ`άλλα λόγια ονομάζεται: ολύμπιο βλέμμα. 

Τζέσαρε Παβέζε  Επιλογή από το   Il mestiere di vivere  Εισαγωγή - μετάφραση Παναγιώτης Κονδύλης, εκδόσεις σ τ ι γ μ ή  Αθήνα 1999

Il mestiere di vivere 1937 [ 21 ]

1937

21

Κάθε γυναίκα επιθυμεί ένθερμα ένα φίλο για να του ανοίγει την καρδιά της  και να γεμίζει το κενόν ωρών, όταν ο άλλος βρίσκεται μακριά` απαιτεί να μην παρενοχλεί ο φίλος αυτός τον έρωτά της` θυμώνει αν της ζητήσει κάτι που ανακατεύεται με τον έρωτα της: αν τυχόν όμως ο ίδιος αυτός φίλος συγκρατιέται  και κρύβει τα δικά του  βλέμματα και τα δικά του λόγια, μόνο και μόνο για την υποφέρει από την λαχτάρα του τότε αμέσως η γυναίκα -κάθε γυναίκα επιστρατεύει ματιές νυχιές και κουβέντες προκειμένου να τον νοιώθει και να τον βλέπει να βασανίζεται. 

Και το κάνει δίχως να το συνειδητοποιεί. 

Τζέσαρε Παβέζε  Επιλογή από το   Il mestiere di vivere  Εισαγωγή - μετάφραση Παναγιώτης Κονδύλης, εκδόσεις σ τ ι γ μ ή  Αθήνα 1999

Il mestiere di vivere 1937 [ 20 ]

1937

20

Για να κατέχεις κάτι ή κάποιον, πρέπει να μην τού δίνεσαι ολότελα, να μην χάνεις τα μυαλά σου, κοντολογής να παραμένεις υπέρτερος. Όμως είναι νόμος της ζωής να απολαμβάνεις μονάχα εκείνο στο οποίο εγκαταλείπεσαι ολόψυχα, Οι εφευρέτες της αγάπης του Θεού ήξεραν τη δουλειά τους: δεν υπάρχει τίποτε άλλο που και το κατέχεις και το απολαμβάνεις ταυτόχρονα.

Τζέσαρε Παβέζε  Επιλογή από το   Il mestiere di vivere  Εισαγωγή - μετάφραση Παναγιώτης Κονδύλης, εκδόσεις σ τ ι γ μ ή  Αθήνα 1999

Τσέζαρε ΠΑΒΕΖΕ ΤΟ ΩΡΑΙΟ ΚΑΛΟΚΑΙΡΙ

Στις 8 ΙΟΥΝΊΟΥ 2010, ανεβάζαμε στο Αποστακτήριο Λέξεων, Το ωραίο καλοκαίρι

- Υπάρχουν κι εκείνοι που δε λένε τίποτα, της εξήγησε η Αμέλια. Δε θέλουν μοντέλα.

- Και τι ζωγραφίζουν; Ρώτησε η Τζίνια.

- Κανείς δεν ξέρει. Υπάρχει κάποιος που λέει πως ζωγραφίζει όπως εμείς βάζουμε κοκκινάδι. «Τι ζωγραφίζεις όταν βάζεις κοκκινάδι; Το ίδιο ζωγραφίζω κι εγώ».

- Μα με το κοκκινάδι βάφουνε τα χείλια.

- Κι αυτός βάφει το πανί. Γεια σου, Τζίνια. [σελ. 49-50]

Η Τζίνια πλησίασε με αργά βήματα στο καβαλέτο. Σ` ένα μακρόστενο χαρτί ο Γκουίντο είχε σχεδιάσει με κάρβουνο το περίγραμμα του κορμιού της Αμέλια. Ήταν πολύ απλές οι γραμμές και καμιά φορά συμπλέκονταν. Φαινόταν σαν η Αμέλια να `χε γίνει νερό και να περνούσε έτσι στο χαρτί. [ σελ. 128]


ΤΣΕΖΑΡΕ ΠΑΒΕΖΕ ΤΟ ΩΡΑΙΟ ΚΑΛΟΚΑΙΡΙ εκδόσεις ΠΑΤΑΚΗ μετάφραση ΣΩΤΗ ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΟΥ

Il mestiere di vivere 1937 [ 17, 18 & 19 ]

1937

17

Ο αληθινός rate δεν είναι όποιος δεν πετυχαίνει στα μεγάλα πράγματα -και ποιος τα πέτυχε ποτέ;- αλλά στα μικρά. Να μην καταφέρεις να στήσεις ένα νοικοκυριό, να κρατήσεις έναν φίλο, να ευχαριστήσεις μιαν γυναίκα, να κερδίσεις το ψωμί σου όπως ο καθένας. Αυτός είναι ο πραγματικός rate.

18

Για τους μικρούς μεγάλους άνδρες έρχεται πάντα μια στιγμή όπου οι άλλοι τους κάνουν να πληρώσουν το μεγαλείο τους λέγοντάς τους: "Είσαι μεγάλος, αλλά ακριβώς γι`αυτό δεν διακινδυνεύω να σου εμπιστευτώ τη ζωή μου". 

19

Δεν θρηνεί κανείς από αγάπη όποιον τον πρόδωσε, αλλά από εξευτελισμό επειδή δεν κέρδιζε την πίστη του.

Τζέσαρε Παβέζε  Επιλογή από το   Il mestiere di vivere  Εισαγωγή - μετάφραση Παναγιώτης Κονδύλης, εκδόσεις σ τ ι γ μ ή  Αθήνα 1993

Il mestiere di vivere 1937 [ 16 ]

1937

16

Το μγαλύτερο σφάλμα του αυτόχειρα δεν είναι να σκοτωθεί, αλλά να το σκέφτεται χωρίς να το κάνει.

Δεν υπάρχει χειρότερος ξεπεσμός από την κατάπτωση της ηθικής αποσύνθεσης όπου οδηγεί η ιδέα της -ο εθισμός της ιδέας- της αυτοκτονίας. Ευθύνη, συνείδηση, δύναμη, τα πάντα τα παίρνει το ρεύμα πάντα σε τούτη τη νεκρή θάλασσα, βυθίζονται και ξαναέρχονται στην επιφάνεια, ενώ κάθε κίνητρο για δράση καταντά γελοίο.
   

Τζέσαρε Παβέζε  Επιλογή από το   Il mestiere di vivere  Εισαγωγή - μετάφραση Παναγιώτης Κονδύλης, εκδόσεις σ τ ι γ μ ή  Αθήνα 1993                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                 

Τσέζαρε ΠΑΒΕΖΕ ΣΤΗΝ ΠΑΡΑΛΙΑ

Την Άνοιξη του 2010

- διαβάσαμε με αυτόν τον τρόπο -

και σε μετάφραση του Γιώργου Κεντρωτή

το μυθιστόρημα " Στην παραλία "

Εγώ που τον ήξερα, είμουν πολύ ευχαριστημένος απ` αυτή τη σιωπή, μα ζήλευα κιόλας: γιατί ο Ντόρο ανήκει στους ανθρώπους που η ευτυχία τους κάνει σιωπηλούς ˙ [σ. 14]

Χαμογελώντας με σιγουριά μου `χε δώσει το χέρι – τα μάτια της παίζανε στο ηλιοκαμένο της πρόσωπο πιο καθαρά και πιο σκληρά απ` ό,τι παλιότερα. [σ.37] 

 

Τσέζαρε ΠΑΒΕΖΕ ΣΤΗΝ ΠΑΡΑΛΙΑ Μετάφραση ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΕΝΤΡΩΤΗΣ εκδόσεις ύψιλον/βιβλία 1993

Πρώτη δημοσίευση: Αποστακτήριο Λέξεων 

Il mestiere di vivere 1937 [ 13, 14 & 15 ]

1937 

13

Οι μόνες γυναίκες που αξίζει τον κόπο να παντρευτείς είναι όσες δεν σου εμπνεύουν επιστοσύνη για να τις παντρευτείς. 

14

Το σκληρότερο απ` όλα είναι τούτο: η τέχνη της ζωής συνίσταται στο να κρύβεις από τα πιο αγαπημένα πρόσωπα τη χαρά που νοιώθεις όταν βρίσκεσαι μαζί τους, ειδ` αλλιώς τα χάνεις. 

15

Παύεις να `σαι νέος όταν καταλαβαίνεις ότι λέγοντας σε κάποιον τον πόνο σου δεν κάνει τίποτε. 

Τζέσαρε Παβέζε  Επιλογή από το   Il mestiere di vivere  Εισαγωγή - μετάφραση Παναγιώτης Κονδύλης, εκδόσεις σ τ ι γ μ ή  Αθήνα 1993

Il mestiere di vivere 1937 [ 12 ]

1937

12

Ο λόγος, για τον οποίο οι γυναίκες ήσαν πάντοτε "πικρές σαν τον θάνατο", φωλεές κακών, άπιστες, Δαλιδές κτλ., είναι κατά βάθος ο εξής μονάχα: ο άνδρας εκσπερματώνει πάντα - αν δεν είναι ευνούχος - με οποιαδήποτε γυναίκα, ενώ εκείνες φτάνουν σπάνια στην ελευθερώτρια ηδονή, κι όχι όλες, και πολλές φορές όχι με τον λατρεμένο - ακριβώς επειδή είναι ο λατρεμένος - κι αν φτάσουν μια φορά δεν ονειρεύονται πια τίποτα άλλο. Για την - θεμιτή - φρενίτιδα τούτης της ηδονής είναι έτοιμες να διαπράξουν οποιαδήποτε κακία. Είναι αναγκασμένες να τη διαπράξουν. Αυτή είναι η βασική τραγωδία της ζωής, κι όποιος άνδρας εκσπερματώνει πρόωρα καλύτερα να μην είχε ποτέ του γεννηθεί. Έχει ένα κουσούρι που για δαύτο θα έπρεπε να αυτοκτονήσει. 

  

Τζέσαρε Παβέζε  Επιλογή από το   Il mestiere di vivere  Εισαγωγή - μετάφραση Παναγιώτης Κονδύλης, εκδόσεις σ τ ι γ μ ή  Αθήνα 1993

Il mestiere di vivere 1937 [ 10 & 11 ]

1937 

10

Τα λάθη γίνονται πάντα στην αρχή. 

11

Μια γυναίκα, αν δεν είναι ηλίθια, αργά ή γρήγορα, συναντά ένα ανθρώπινο ερείπιο και προσπαθεί να το σώσει. Μερικές φορές το καταφέρνει. Όμως μια γυναίκα, αν δεν είναι ηλίθια, αργά ή γρήγορα βρίσκει ένα γερό άνθρωπο και τον καταντά ερείπιο. Τα καταφέρνει πάντα. 

Τζέσαρε Παβέζε  Επιλογή από το   Il mestiere di vivere  Εισαγωγή - μετάφραση Παναγιώτης Κονδύλης, εκδόσεις σ τ ι γ μ ή  Αθήνα 1993 

Il mestiere di vivere 1936 [ 9 ]

1936

9

Ότι στην παραγωγή ενός έργου συμβάλλει το κοινό, είναι αναμφισβήτητο. Πάντως υπάρχουν και πολλά έργα που γεννήθηκαν δίχως εκείνον τον οφθαλμοφανή, ανήσυχο, θορυθώδη και ανάκατο κύκλο ανθρώπων, απ`όπου δέχεται το έναυσμά της η μεγάλη τέχνη. 

Ωστόσο το κοινό δεν έλειπε. Απλώς ο δημιουργός το είχε φανταστεί, το είχε δημιουργήσει (ήτοι: το είχε ορίσει, επιλέξει και αγαπήσει). Γενικά, οι αρχαίοι, ίσαμε τον ρομαντισμό, διαθέτουν έναν κύκλο χειροπιαστό` οι νεώτεροι έχουν ως διακριτικό τους γνώρισμα την απουσία του, και μάλιστα αποκαλύπτουν το μεγαλείο τους (όπως οι αρχαίοι το απεκάλυπταν στην ενστικτώδη κατανόηση του αληθινού κοινού, πέρα από τους διάφορους σχολιαστές) στην ικανότητα επιλογής και δημιουργίας των αναγνωστών τους. 

Σημειώνω εν τούτοις ότι είναι λάθος να θεωρεί κάποιος συγγραφέας δυνατή την προοδευτική δημιουργία του δικού του κοινού. Έτσι δημιουργείται, το πολύ-πολύ, το χειροπιαστό κοινό, δηλαδή το κοινό του εκδότη. Όμως το αληθινό κοινό πρέπει να προϋποθετεί εξ ολοκλήρου από το πρώτο κιόλας έργο.

Τζέσαρε Παβέζε  Επιλογή από το   Il mestiere di vivere  Εισαγωγή - μετάφραση Παναγιώτης Κονδύλης, εκδόσεις σ τ ι γ μ ή  Αθήνα 1993

Το φεγγάρι και οι φωτιές

Το καλοκαίρι του 2010 διαβάσαμε 

-με αυτόν τον τρόπο-  

"Το φεγγάρι και οι φωτιές"...

Έτσι άρχισα να καταλαβαίνω ότι δεν μιλάς μόνο για να μιλάς, για να λες «έκανα αυτό», «έκανα εκείνο», «έφαγα και ήπια», αλλά μιλάς για να σχηματίσεις μια ιδέα, για να καταλάβεις πως πορεύεται τούτος ο κόσμος. Δεν το είχα σκεφτεί ποτέ. [σελ.108]

Το ωραίο εκείνο τον καιρό ήταν ότι όλα γίνονταν στην εποχή τους, και κάθε εποχή είχε τις συνήθειες της και το παιχνίδι της, ανάλογα με τις δουλειές και τις σοδειές, με τη βροχή και την καλοκαιρία. [σελ. 125]

 
Η μυρωδιά της φλαμουριάς και της γαζίας σήμαινε και για μένα κάτι, τώρα ήξερα τι ήταν μια γυναίκα, ήξερα γιατί η μουσική στους χορούς μου άνοιγε την όρεξη για σεργιάνι στο ύπαιθρο, όπως στα σκυλιά. [σελ. 176]

 
ΤΣΕΖΑΡΕ ΠΑΒΕΖΕ Το φεγγάρι και οι φωτιές Μετάφραση: Άννα Παπασταύρου, εκδόσεις ΜΕΤΑΙΧΜΙΟ, Αθήνα 2005

πρώτη δημοσίευση: Αποστακτήριο Λέξεων

 

 

Il mestiere di vivere 1936 [ 8 ]

1936

8

Η αμαρτία δεν είναι μια συγκεκριμένη πράξη περισσότερο από κάποιαν άλλη, παρά μια ύπαρξη στραβοφτιαγμένη ολόκληρη. Ο ένας αμαρτάνει κι άλλος όχι. Τα ίδια πράγματα (μίσος, γαμήσι, απραξία, κακομεταχείρηση, ταπείνωση, οίηση) είναι αμαρτήματα για τον ένα, ενώ δεν είναι για άλλους.

Αμάρτημα σημαίνει: παραμένω πεπεισμένος ότι η τάδε πράξη κατά μυστηριώδη τρόπο γεννάει για μένα μελλοντική δυστυχία, ότι παραβίασε κάποιον μυστηριώδη νόμο αρμονίας κι ότι συνιστά απλώς έναν κρίκο σε μια αλυσίδα προηγούμενων και μελλοντικών δυσαρμονιών. Ζωή είναι κάτι σαν μεγάλη πρόσθεση, όπου αρκεί να λαθέψεις στο σύνολο των δύο πρώτων προσθέσων για να μην βγάζεις πια άκρη. Ζωή σημαίνει ότι μπλέκω μέσα σ`ένα γρανάζι κτλ

Τζέσαρε Παβέζε  Επιλογή από το   Il mestiere di vivere  Εισαγωγή - μετάφραση Παναγιώτης Κονδύλης, εκδόσεις σ τ ι γ μ ή  Αθήνα 1993

Ο κύριος Πέτρος και άλλα διηγήματα

Ένα βράδυ η σελήνη ανέτειλε στο φρύδι του λόφου. Οι μακρινές λεύκες ήταν μαύρες, η σελήνη τεράστια, γεμάτη. Σταματήσαμε. Εγώ είπα: «Όλα τα χρόνια, αν και ποτέ δεν θυμάμαι καλά, τον Σεπτέμβρη η σελήνη είναι η ίδια. Εσύ το ήξερες ότι ήταν κίτρινη;» (σελ. 27 από το «Ο χρόνος»)


Τσέζαρε Παβέζε, «Ο κύριος Πέτρος και άλλα διηγήματα», μετάφραση Θανάσης Κουτλής, εκδόσεις Νεφέλη

Η φίλη marcovaldo διαβάζει  Cesare Pavese. 

Από το blog Αποστακτήριο Λέξεων... 

Il mestiere di vivere 1936 [ 6 & 7 ]

1936

6

Να προσεχθεί ιδιαίτερα το εξής: στην εποχή μας η αυτοκτονία αποτελεί έναν τρόπο για να εξαφανίζεται κανείς` διαπράττεται φοβισμένα, σιωπηρά, πνιχτά. Δεν είναι πια κάτι ενεργητικό, είναι κάτι παθητικό. 

7

Ποιος ξέρει άραγε αν θα ξαναφανεί στον κόσμο η αισιόδοξη αυτοκτονία; 

Τζέσαρε Παβέζε  Επιλογή από το   Il mestiere di vivere  Εισαγωγή - μετάφραση Παναγιώτης Κονδύλης, εκδόσεις σ τ ι γ μ ή  Αθήνα 1993 

Verra la morte e avra i tuoi occhi

Verra la morte e avra i tuoi occhi

Verra la morte e avra i tuoi occhi-
questa morte che ci accompagna
dal mattino alla sera, insonne,
sorda, come un vecchio rimorso
ο un viziο assurdo. Ι tuoi occhi
saranno una vana parola,
un grido taciuto, un silenzio.
Cosi li vedi ogni mattina
quando su te sola ti pieghi
nello specchio. Ο cara speranza,
quel giorno sapremo anche noi
che sei la vita e sei il nulla.
Per tutti la morte ha uno sguardo.
Verra la morte e avra i tuoi occhi.
Sara come smettere un vizio,
come vedere nello specchio
riemergere un viso morto,
come ascoltare un labbro chiuso.
Scenderemo nel gorgo muti.

(22 marzo 1950)

σημείωση: 
Εδώ η μετάφραση του καλού φίλου Γ. Κεντρωτή

Ο Τσέζαρε Παβέζε είναι ένας από τους πιο αγαπημένους Ιταλούς συγγραφείς της γενιάς που ονομάστηκε "νεορεαλιστική". Γεννήθηκε το 1908 στο Σαν Μπέλμπο του Κουένο, τόπο καταγωγής του πατέρα του, όπου η οικογένειά του, η οποία διέμενε μόνιμα στο Τορίνο, πήγαινε κάθε χρόνο για διακοπές. Ο πατέρας του, γόνος μικρών καλλιεργητών, ήταν γραμματέας στο δικαστήριο του Τορίνο. Η μητέρα του καταγόταν από οικογένεια πλουσίων εμπόρων. Το 1914 πέθανε ο πατέρας του και τα οικογενειακά βάρη ανέλαβε η δραστήρια και λιγόλογη μητέρα του. Μετά τη στοιχειώδη εκπαίδευση, παρακολούθησε τις πρώτες τάξεις του γυμνασίου στους Ιησουίτες του "Istituto Sociale" ("Κοινωνικού Ινστιτούτου") και τις τελευταίες στο "Μάσσιμο ντ' Αζέλιο", όπου γνώρισε τον Αουγκούστο Μόντι, αντιφασίστα καθηγητή ιταλικών και λατινικών και φίλο του Γκράμσι. Ο Μόντι, άνθρωπος μεγάλου πολιτικού κύρους και λαμπρός παιδαγωγός, θα παίξει καθοριστικό ρόλο στη διαμόρφωσή του. Το 1926 αποφοίτησε και έστειλε τα πρώτα του ποιήματα στο περιοδικό "Ricerca di poesia" ("Ποιητική αναζήτηση"), τα οποία όμως απορρίφθηκαν. Έμαθε μόνος του αγγλικά και μελέτησε τον Ουίτμαν. Στο μεταξύ, χάρη στον Μόντι, με τον οποίο είχε πλέον φιλικές σχέσεις, γνώρισε τους Νορμπέρτο Μπόμπιο, Μάσσιμο Μίλα, Λεόνε Τζίνσμπουργκ κ.ά. Το 1927 γράφτηκε στη φιλοσοφική και το 1930 πέθανε η μητέρα του. Εκείνη τη χρονιά άρχισε να μελετά και να θαυμάζει τον Κρότσε. Το 1932 έδωσε πτυχιακές εξετάσεις με εργασία επί του Ουόλτ Ουίτμαν, επηρεασμένη από τη φιλοσοφία του Κρότσε, που απερρίφθη όμως εξαιτίας των πολιτικών συνθηκών της φασιστικής Ιταλίας, αλλά με επέμβαση του Τζίνσμπουργκ έγινε τελικά δεκτή και πήρε το πτυχίο του. Το 1932 μετέφρασε το "Μόμπυ Ντικ" του Μέλβιλ, το "Πορτρέτο του καλλιτέχνη σε νεαρή ηλικία" του Τζόυς και τον "42ο παράλληλο" του Ντος Πάσσος.

Από το 1933, μαζί με μια ομάδα αντιφασιστών διανοούμενων, φίλων του από το λύκειο "Μάσσιμο ντ' Αζέλιο", συνεργάζεται με το νεοσυσταθέντα εκδοτικό οίκο "Εϊνάουντι" και μετά τη σύλληψη του Τζίνσμπουργκ, καλείται να αναλάβει τη διεύθυνση της επιθεώρησης "La Cultura". Το 1935 συλλαμβάνεται, ταυτόχρονα με τον Εϊνάουντι, εξαιτίας ενός γράμματος του Αλτιέρο Σπινέλλι που βρέθηκε στο σπίτι του, αλλά ύστερα από αίτηση χάριτος η ποινή του μειώθηκε. Το '36 επέστρεψε στο Τορίνο, όπου σε μια ερωτική απογοήτευση προστέθηκε η αποτυχία του "Lavorate stanca" ("Η δουλειά κουράζει"). Το '41 η κριτική επαίνεσε την έκδοση του "Paesi tuoi" ("Οι χώρες σου"). Την ίδια εποχή γράφει και την "Αμμουδιά". Το '43 επιστρατεύθηκε, αλλά λόγω άσθματος πέρασε έξι μήνες στο νοσοκομείο. Την εποχή της γερμανικής κατοχής κατέφυγε στο Καζάλ Μονφεράτο μαζί με την οικογένεια της αδερφής του, γεγονός που αργότερα του ενέπνευσε το "Σπίτι στο λόφο". Μετά την απελευθέρωση επέστρεψε στο Τορίνο, γράφτηκε στο Κ.Κ. Ιταλίας και άρχισε τη συνεργασία με την "Ουνιτά", όπoυ γνώρισε τον Ίταλο Καλβίνο, κ.ά. Το '46 έγραψε τη "Fuoco grande" ("Μεγάλη φωτιά"), που θα εκδοθεί μετά το θάνατό του και στη συνέχεια: "Dialoghi con Leuco" ("Διάλογοι με τη Λευκώ"), "Ο διάβολος στους λόφους", "Τρεις γυναίκες μόνες", "La luna e il falo" ("Το φεγγάρι και οι φωτιές"). Το '50 τού απονεμήθηκε το βραβείο "Στρέγκα". Συνεργάστηκε με το περιοδικό "Cultura e realta" ("Κουλτούρα και πραγματικότητα"), όπου ένα άρθρο του με θέμα το μύθο προκάλεσε κριτικές και παρεξηγήσεις στο περιβάλλον της αριστεράς. Επέστρεψε για λίγο στην ποίηση και μετά το θάνατό του δημοσιεύτηκε το ποίημά του "Verra la morte e avra i tuoi occhi" ("Ο θάνατος θα 'ρθει και θα 'χει τα μάτια σου"). Στις 27 Αυγούστου του 1950 αυτοκτόνησε σ' ένα ξενοδοχείο του Τορίνο, σε ηλικία σαράντα δύο ετών.

Il mestiere di vivere 1935 [3,4.&5]

1935

3

Ζωή χωρίς καπνό είναι καπνός χωρίς ψητό. 

4

Ή χωροφύλακες ή εγκληματίες

5

Γράφω ποίηση και μελετώ: από τα δύο αυτά, παρηγοριά μεγαλύτερη και μονιμότερη μου δίνει το δεύτερο. Όμως δεν ξεχνώ ότι μ` αρέσει να μελετώ έχοντας πάντα κατά νου να γράψω ποίηση. Κατά βάθος όμως το να γράφεις ποίηση είναι πληγή πάντα ανοικτή, απ` όπου ξεθυμαίνει ο υγιής οργανισμός. 

Τζέσαρε Παβέζε  Επιλογή από το   Il mestiere di vivere  Εισαγωγή - μετάφραση Παναγιώτης Κονδύλης, εκδόσεις σ τ ι γ μ ή  Αθήνα 1993

Il mestiere di vivere 1935 [2]

1935

2

Η ποίηση αρχίζει όταν κάποιος χαζός πει ότι η θάλασσα "φαίνεται λάδι". Εδώ δεν έχουμε ακριβέστερη περιγραφή της νηνεμίας, αλλά έχουμε την ευχαρίστηση ότι ανακαλύφθηκε η ομοιότητα` έχουμε το τερπνό γαργάλισμα από μια μυστηριακή σχέση, την ανάγκη να ξεφωνίσουμε προς όλες τις κατευθύνσεις ότι την προσέξαμε. 

Ωστόσο, εξ ίσου χαζό είναι να σταματήσουμε εδώ. Απάξ και άρχισε έτσι η ποίηση, πρέπει να την φέρουμε εις πέρας και να συνθέσουμε μια πλούσια αφήγηση σχέσεων, η οποία να ισοδυναμεί δεξιοτεχνικά με μιαν αξιολογική κρίση. 

Τέτοια θα `ταν η τυπική ποίηση, η ιδέα. Συνήθως όμως τα έργα είναι φτιαγμένα από αίσθημα - την ακριβή περιγραφή της νηνεμίας- που πότε-πότε αφρομανά καθώς ανακαλύπτει σχέσεις. Μπορεί η τυπική ποίηση να είναι εξωπραγματική και - όπως εμείς ζούμε και από μικρόβια - ό,τι φτιάχτηκε ίσαμε τώρα ίσως αποτελείται από μέρη καθαρώς μιμητικά (αίσθημα), από σκέψεις (λογική), και, κατά το δυνατόν καλύτερα, από σχέσεις (ποίηση). Ένας συνδυασμός περισσότερος απόλυτος θα ήταν ίσως αχώνευτος και ανόητος.

Τζέσαρε Παβέζε  Επιλογή από το   Il mestiere di vivere  Εισαγωγή - μετάφραση Παναγιώτης Κονδύλης, εκδόσεις σ τ ι γ μ ή  Αθήνα 1993

ll mestiere di vivere 1935

Το ημερολόγιο του Cezare Pavece εκδόθηκε το 1952, δύο χρόνια μετά τον θάνατό του, από τις εκδόσεις Einaudi και με τίτλο ll mestiere di vivere Η έκδοση αυτή ανατυπώθηκε επανειλημμένα και χρησιμοπιήθηκε στην ελληνική μετάφραση.

Το παρόν ιστολόγιο θα προσπαθήσει να μεταφέρει, στο χώρο του διαδικτύου,  αυτό το ημερολόγιο, ποιήματα και κείμενα του Παβέζε. 
Με κάθε σεβασμό. 

1935

1.

Ο κάθε ποιητής έχει νοιώσει άγχος, θάμβος και απόλαυση. Ο θαυμασμός για ένα υπέροχο ποιητικό χωρίο δεν αναφέρεται ποτέ στην εκπληκτική του δεξιότητα, αλλά στην καινοτομία της ανακάλυψης που περιέχει. Ακόμα κι όταν σκιρτούμε από χαρά καθώς βρίσκουμε συνταιριασμένα με επιτυχία ένα επίθετο μ` ένα ουσιαστικό, που ποτέ άλλοτε δεν τα είχε δει κανένας μαζί, και πάλι δεν μας αφήνει έκθαμβους η κομψότητα του πράγματος, η ευστροφία του πνεύματος, η τεχνική δεξιότητα του ποιητή, παρά θαυμάζουμε την καινούργια πραγματικότητα που ήρθε στο φως. 

Τζέσαρε Παβέζε  Επιλογή από το   ll mestiere di vivere  Εισαγωγή - μετάφραση Παναγιώτης Κονδύλης, εκδόσεις σ τ ι γ μ ή  Αθήνα 1993